Türk hamamı
Türklər tarixi zadəganlığı ilə təmiz millətdir. İstanbulu fəth etdikdən sonra İslamı qəbul etmələri və İslam dinində təmizlik qaydalarını ciddi şəkildə yerinə yetirmələri nəticəsində bu şəhərdə və dövlətin hər yerində minlərlə hamam tikdirdilər. Hamamlar çox qalmamaq şərti ilə bədəni isti su və sabunla yuyub təmizləmək üçün ən yaxşı yerdir. Tərləmiş bədənin yumşaq parça və ya süngərlə ovuşduraraq yuyulması orqanizmdə qan dövranını asanlaşdıraraq rahatlıq təmin edir.
Türk hamamı necə yaranıb?
Hamamlar çox qalmamaq şərti ilə bədəni isti su və sabunla yuyub təmizləmək üçün ən yaxşı yerdir. Tərləmiş bədənin yumşaq parça və ya süngərlə ovuşduraraq yuyulması orqanizmdə qan dövranını asanlaşdıraraq rahatlıq təmin edir.
Hamam ənənəsi
Hamam ənənəsi Romalılara gedib çıxan bir ənənədir. Anadoluya gələn türklər özləri ilə gətirdikləri hamam ənənəsini Roma və Bizans ənənələri ilə birləşdiriblər. Buna İslamın buyurduğu təmizlik və gigiyena qaydaları da əlavə edildikdə, sudan istifadə və yeni bir anlayış ortaya çıxdı: Türk hamamı. Əvvəlcə fərqli bir hamam növü kimi başlayan türk hamamı sonradan təşkilatlanaraq öz ənənəsini formalaşdırmışdır. Türk hamamının edildiyi yer mənasını verən hamam sözünün əlavə edilməsi ilə türk hamamının adı dəyişdirilərək türk hamamına çevrilmişdir. İctimai sahədə ilk hamam 1584-cü ildə III. Muratın anası Nurbanu Sultan tərəfindən Memar Sinanın tikdirdiyi Çemberlitaş hamamı idi. Qısa müddətdə hamamların sayı artdı. XVI əsrin sonlarında təkcə İstanbulda hamamların sayı 300-ü dövlət, 4 min 536-sı özəl olmaqla beş minə yaxınlaşırdı.
Türk hamamları üç əsas hissəyə bölünür:
1) Soyunma yerləri
2) Yuma yerləri (Yuyunan yerlər də a) Soyuq b) Hamam)
3) İstilik yeri: Külhan
Soyunma yerləri
Soyuqdan daxil olan hamam bölməsi adlanır. Budur bəziləri; bölmələrə bölünür. Hər kəsin bir-bir yuyulduğu, “kurna başı” deyilən yer “halvet” adlanan qapalı və tək hamam hücrələridir. Üstündə uzanıb tər tökdüyün “qarın daşı” da. Bu, hamamın mərmərlə örtülmüş döşəməsindən hündür tikilmiş və müxtəlif həndəsi formalara malik olan yerdir.
Türk hamamlarının başqa bir cəhəti də buxar hamamlarına əsaslanan “Fin hamamları” olmasıdır. Finlər əslən türk əsillidirlər. Bu gün idman aləmində bu vannalar tez tərləyərək çox arıqlamaq üçün mükəmməldir. Bu baxımdan bütün idmançılar türk hamamlarından faydalanır.
Türk Hamamının Sağlamlığa Faydaları
Hamamlar çox qalmamaq şərti ilə bədəni isti su və sabunla yuyub təmizləmək üçün ən yaxşı yerdir. Tərləmiş bədənin yumşaq parça və ya süngərlə ovuşduraraq yuyulması orqanizmdə qan dövranını asanlaşdıraraq rahatlıq təmin edir. Bədəni sərt skrablarla sürtmək dəri yaralarına səbəb ola bilər. Bunun qarşısını almaq lazımdır. Həmçinin hamamda çimənlər etiket qaydalarına riayət etməlidirlər. Bundan əlavə, hamamda uzun müddət qalmaq zaman zaman istidən soyuğa, soyuqdan istiyə qədər orqanizmə zərər verə bilər. Ürək və qan dövranı sistemi pozulmuş, qan təzyiqi yüksək olan, ağciyər vərəmi olan insanların çox isti suda çimməsi təhlükəlidir. Çünki çox isti suda uzun müddət qalmaq vərəm xəstələrinin beyinə qan axmasına və ağciyər qanamasına səbəb olur. Bundan əlavə, hamamdan sonra özünə baxa bilməyən, soyuqdəymə keçirənlər də pnevmoniyaya yoluxur. Diqqət edənlər üçün hamamların zərəri yoxdur və bir çox faydası var.
